Phạm Nguyên Quý (Tiến sĩ, nghiên cứu sinh tại Đại học Y dược cũng như Nha khoa Tokyo).
- Thiết kế nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1.
- Mô hình lò phản ứng hạt nhân Ninh Thuận 1.
Việt Nam đang bắt đầu triển khai những bước đầu tiên trong công việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Đây là một quyết định nguy hiểm trên nhiều phương diện, có thể gây ra những hậu quả đáng báo động trong vài thập kỷ tới. Vui lòng đánh giá nhiều yếu tố liên quan cũng như yêu cầu những người chịu trách nhiệm về yếu tố đó xem xét.
1. Về lý luận: Thiệt hại LỚN với xác suất NHỎ.
“Cơ hội xảy ra sai sót thực sự rất nhỏ” là những gì được những người đồng hành liên tục quảng cáo khi xây dựng lò phản ứng hạt nhân. Tuy nhiên, nếu nghĩ về “quy mô thiệt hại khi có biến cố” thì sau đó không có gì là không thể bỏ qua.
Vụ Fukushima thực sự đã khiến cả nước Nhật phải kinh ngạc. Trước hết, rau, sữa bò và gạo từ những khu vực cách xa nhà máy điện hạt nhân hàng km đều bị cấm bán hoặc tiếp thị với giá rẻ mà không được ai mua vì lo ngại ô nhiễm phóng xạ. Mọi người mua áo chống bức xạ rất nhiều, ở trong nhà với bầu không khí u ám vì họ không mạo hiểm mở cửa sổ. Các cách để giảm thiểu sự hấp thụ i-ốt bị ô nhiễm (i-ốt phóng xạ) đã trở thành một chủ đề nóng, một số người cũng đã dùng betadine (chất sát trùng i-ốt) trong lúc hoảng loạn!
Cả địa cầu cũng đang rung chuyển vì Fukushima. Hơn 530 nghìn người nước ngoài đã ồ ạt chạy khỏi Nhật Bản (1). Số lượng người truy cập trang web đến Nhật Bản giảm hơn 60% so với năm trước (2). Tại Trung Quốc, mọi người tranh nhau mua cũng như dự trữ sữa bột từ Nhật Bản (3, 4); những bộ cuối cùng được xuất khẩu ra nước ngoài được dán nhãn “bị nhiễm bệnh”. Ở Việt Nam, người ta bàn luận về đám mây phóng xạ sắp tới … (5, 6).
Không chỉ gây ô nhiễm thực phẩm, ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến sức khỏe con người, sự cố nhà máy điện hạt nhân còn kéo theo nhiều tác động khác nhau về khí hậu kinh tế, chính trị, văn hóa, ngoại giao … Hơn nữa, chưa rõ độ dài của thời gian các tác động nguy hiểm của bức xạ sẽ kéo dài!
Vì vậy, đừng quá xem nhẹ một thiệt hại KHỔNG LỒ mặc dù có khả năng NHỎ!
2. Về mặt giám sát: việc thải chất thải phóng xạ độc hại hàng ngày.
Tại lò phản ứng hạt nhân, việc thải ô nhiễm được xử lý bằng nội dung web (như ở Đức là 3 kBq / m ³) (7, 8). Do đó, việc đồng ý với cách tiếp cận “pha loãng rồi cũng cho qua” rất đơn giản, dẫn đến khả năng một lượng lớn sản phẩm phóng xạ thoát ra môi trường.
Có thể tin tưởng rằng đại dương có thể chống lại lượng lớn rác thải hàng ngày đó. Các chất ô nhiễm sẽ phát tán ra ngoài, tích tụ trong cơ thể vi sinh vật, kể cả con người, đồng thời tạo ra nhiều tổn thương nặng nề kéo dài như rối loạn di truyền, tế bào ung thư, dị tật, … (9-12).